رویای شفاف یا آگاهانه چیست؟ چگونه آگاهانه خواب ببینیم؟ و بر آن کنترل داشته باشیم؟

رویای شفاف یا آگاهانه خوابی است که شما تقریبا از این موضوع که در حال خواب دیدن هستید مطلع اید. این مطلع بودن می تواند درجه ها و شرایط مختلفی داشته باشد. این اتفاق زمانی به وقوع می پیوندد که شما وسط یک خواب معمولی هستید و سپس متوجه می شوید که هم اکنون در حال خواب دیدن هستید. به این اتفاق  lucid dream می گویند. 

همچنین دیگر منابع در رابطه با این نوع خواب اشاره می کنند که:

رویای شفاف یا رویای آگاهانه (به انگلیسی: Lucid Dream) به رؤیایی اطلاق می‌شود که رویابین در آن از این واقعیت که در حال رویا دیدن است ، آگاه می‌شود. در رویای شفاف رویابین همچنان توانایی کنترل محیط فیزیکی را ندارد ، ولی به صورت آگاهانه روی رویا کنترل دارد و می‌تواند صحنه رویا را به میل خود تغییر دهد. به همین دلیل بسیاری از فانتزی‌ها و غیرممکن‌ها می‌توانند قابل تجربه باشند. مغز کسانی که رویای شفاف را تجربه می‌کنند. مقدار بسیار بیشتری از باند بسامد beta-1 را که حدود ۱۳ الی ۱۹ هرتز می‌باشد. را به طور فعال تجربه می‌کند. که منجر به فعال شدن قوه هوشیاری و آگاهی در لوب آهیانه‌ای مغز (parietal lobes) است که در نهایت منجر به تجربه رؤیای شفاف می‌شود.

شک‌هایی که در حین تحقیق در مورد این پدیده به وجود آمده‌اند. مبنی بر اینکه رویای شفاف حالت خواب نمی‌باشد. ولی چون همچنان عدم توانایی ارادی در کنترل محیط فیزیکی بر فرد غالب است. می‌توان گفت قسمتی از خواب است. یا به نوعی بیداری مختصر است. رویای شفاف توسط دانشمندان مختلف در زمان‌های مختلف مورد مطالعه علمی قرار گرفته است. و با تمرینات خاصی قابل دسترسی می‌باشد.

استفاده از تکنیک آگاهی از خواب:

شما باید در ابتدا اقدام به تمرینات و همچنین آمادگی هایی برای این نوع خواب های کنترل شده داشته باشید.  این تمرینات عبارتند از:

1.خواب مورد نظر خود را یادداشت کنید

دفترچه و خودکار مخصوص خود را شب ها قبل از خواب در کنار خود و یا تخت قرار دهید. شما معمولا به صورت طبیعی یا به هر دلیل دیگری شب ها از خواب برای مدتی بیدار می شوید. بلافاصله که از خواب بیدار شدید. به سراغ قلم و دفتر خود رفته و هر آنچه که در خواب دیده اید را با ذکر جزئیات یادداشت کنید. اگر خواب ندیده بودید. همان احساسات خود را به هنگام بیدار شدن بنویسید. این تکنیک به شما کمک خواهد کرد. که خواب های خود را از این به بعد بهتر به خاطر بیاورید. که یک نکته مهم برای خواب های شفاف است.

2.مدام چک کنید که بیدار هستید

از خودتان بپرسید که آیا در حال خواب دیدن هستم. یا بیدارم. شاید کمی این مورد خنده دار باشد. ولی یک تمرین بسیار خوب برای کنترل خواب است. تمرین هایی که برای بیداری می توانید. استفاده کنید به قرار زیر است:

به یک کتاب و یا ساعت خود یک نگاه بیندازید و مدتی بعد مجدد ساعت خود را چک کنید. در خواب معمولا تایم ها به صورت غیر شفاف هستند. و یا هر بار یک عدد و ساعت را نشان می دهند. همچنین جالب است بدانید. چک کردن ساعت در خواب کمی سخت است.

نوک بینی خود را بفشارید. و یا دهان خود را باز و بسته کنید و شرایط تنفس خود را چک کنید.

به دست و پای خود نگاه کنید. در رویا و خواب دست و پاها اگر از زاویه نزدیک دیده شوند. کمی انحنا و خمیدگی دارند.

3.تکرار عبارت من از خواب خود آگاه هستم ، زمانی که در حال به خواب رفتن هستید

شب ها و زمانی که تقریبا در حال به خواب رفتن هستید. به صورت مدام عبارت “من از خواب خود آگاه هستم” را تکرار کنید. از این تکنیک با عنوان Mnemonic Induction شناخته می شود. که باز آورنده مواردی است که راز است. به خاطر سپرده شوند. شما با این ترفند. در واقع تنها از حافظه خود کمی بیشتر از معمول برای یادآوری خواب و رویاها استفاده می کنید.

4.مشخصه های خواب های خود را تشخیص دهید

خواب های شما معمولا مشخصه هایی دارد که به صورت مرتب در خواب های شما دیده می شوند. به مرحله یک بازگشته و خواب هایی که یادداشت کرده اید. را بازخوانی کنید. و سعی کنید. این مشخصه ها را پیدا کنید. هر چند شما معمولا برخی موارد را خودتان می توانید تشخیص دهید. مثلا محل خاصی که در خواب های شما تکرار می شوند. و یا به همراه داشتن وسیله ای خاص و یا وجود فردی در خواب های شما و …

این مورد از این جهت است. که شما به هنگام خواب بودن و با مشاهده این موارد متوجه خواب بودن خود شوید.

5.سعی کنید خواب دیده شده را ادامه دهید

زمانی که بیدار می شوید و خواب خود را به خاطر دارید. در اولین اقدام شروع به یادداشت آن کنید. و در مرحله بعد اگر مجدد تمایل به خواب دارید. سعی کنید با چشمان بسته به خواب خود فکر کنید. و به فکر کردن به آن ادامه دهید تا کم کم مجدد به خواب بروید. این احتمال برای وارد شدن به یک خواب شفاف و یا آگاهانه بسیار بالاست.

خواب های شفاف و آگاهانه معمولا در شرایطی اتفاق می افتند. که شما در خواب عمیق هستید. و ۲۵ درصد خواب های شفاف از همین طریق گفته شده آغاز می شوند.

6.استفاده از چراغ های بیداری به جای ساعت هشدار برای بیدار شدن

بهتر است برای بیدار شدن از خواب از چراغ هایی که به صورت زمانی. قابل تنظیم هستند. به جای زنگ هشدار بیداری کمک بگیرید و این چراغ ها را برای ۶ یا ۷ ساعت پس از بیدار شدن تنظیم کنید. بدین صورت شما به جای صدا و یا موارد دیگر با نور مستقیم چراغ بیدار خواهید شد.

7.تکنیک بازگشت به تخت و خواب

همانطور که بالا تر اشاره کردیم معمولا رویاها های شفاف و آگاهانه زمانی اتفاق می افتند که شما در خواب عمیق  یا اصطلاحا فاز REM هستید. این زمان چیزی حدود ۹۰ دقیقه پس از زمانی است. که خواب شما شروع شده است. شما باید به گونه ای برنامه ریزی کنید که در عمق خواب و زمانی که در حال خواب دیدن هستید. بیدار شوید. تا مجدد به خواب بروید و بتوانید خواب خود را این بار کنترل شده. و آگاهانه ادامه دهید.

پیش بینی کردن زمان دقیق خواب عمیق شما بسیار سخت است. مگر اینکه شما یک برنامه خواب بسیار منظم داشته باشید. با گذشت زمان و تمرین این تایم را حدودی به دست خواهید آورد.

8.بدن خود را به خواب عمیق و خوب تشویق کنید

برای این مورد  عبارت تاکیدی

(من خواب عمیق و عالی خواهم داشت)

را تکرار کنید.

در انتها خلاصه ی رویای آگاهانه:

رویای آگاهانه یا بیداری در رویا یعنی وقتی در خواب هستید. از این که در حال رویا دیدن هستید. آگاه می شوید و میتوانید کنترل صحنه ها و رخدادهای رویای خود را هشیارانه  (درست مثل زمانیکه بیدار هستید) به دست بگیرید. میتوانید کارهایی را که در بیداری غیر ممکن هستند انجام دهید. مثل برونفکنی ، دیدار با یک شخص خاص ،  رفتن به هر نقطه ای از جهان در کسری از ثانیه و هر کار دیگری که به ذهنتان می رسد.

برای به دست آوردن این مهارت باید این تمرین را در طول روز انجام دهید:

اگر شما در طول ساعات بیداری ، هر از چند گاهی متوقف شوید و از خودتان سوال کنید:

«آیا الان من آگاه هستم یا دارم خواب می بینم؟!» طولی نخواهد کشید که پرسیدن این سوال به یک عادت تبدیل خواهد شد و این عادت به خواب شما هم منتقل می شود و هنگام خواب هم این سوال را از خود خواهید پرسید و نتیجتا متوجه خواهید شد که دارید خواب می بینید.

بنابرین این را باید به یک عادت تبدیل کنید که گاهی واقعیت را چک کنید و ببینید آیا واقعا هشیار هستید یا نه؟ مخصوصا زمان هایی که در مکان ها و موقعیت های غیرمنتظره ای قرار می گیرید. «به واقعیت داشتن آنها شک بکنید» زیرا ما در طول روز اکثرا نا آگاهانه و مثل خوابگردها زندگی می کنیم. بنابرین طبیعی است که همین وضعیت ناآگاهی به خواب هم سرایت میکند. بنابرین اگر بتوانیم این چرخه ی ناهشیاری را بشکنیم. (به وسیله ی سوال کردن از خود و چک کردن واقعیت. ) طولی نخواهد کشید که در خواب هم هشیار خواهیم شد.

دو نکته ی مهم در این تمرین حائز اهمیت است:

اول اینکه: هنگامی که این تمرین را انجام می دهید. باید آن را با «هشیاری و حضور ذهن کامل» انجام دهید. یعنی این تمرین باید منجر به بیداری بیشتر شما در طول روز شود. و نباید آن را صرفا به صورت عملی مکانیکی انجام دهید.

دوم اینکه این تمرین باید به یک عادت تبدیل شود. اما مهم تر از هر چیز ، داشتن یک «دفتر رویاست». برای تجربه ی خواب آگاهانه، لازم و ضروری است. که هر شب رویاهای خود را یادداشت کنید. بدون یادداشت کردن خواب ها غیر ممکن است. که بتوانید خواب آگاهانه را تجربه کنید. هر زمانی که در طول شب یا صبح روز بعد از خواب بیدار شدید. حداقل یک رویا را یادداشت کنید. تحقیقات علمی بی شماری. در رابطه با خواب آگاهانه انجام شده و فوایدی نیز برای سلامتی و حس رضایت از زندگی و خلاقیت و… وجود دارد.